Vorige week was ik te gast bij de gemeente Schiedam voor de introductie van mijn master Bestuurskunde. Om twee redenen vond ik dit erg interessant. Enerzijds omdat ik voor het eerst in Schiedam was, en dat beviel me wel. Een mooie Nederlandse stad verscholen onder de rook van Rotterdam. Anderzijds omdat we in het kader van de masterspecialisatie ‘Beleid & Politiek’ in het Stadskantoor ontvangen werden en daar door de gemeente meegenomen werden in nieuw en bestaand beleid, hoe ze inspelen op veranderingen in de samenleving en wat volgens hen de toekomst van de lokale overheid is.
Het belangrijkste onderdeel was het programma ‘SchiedamsDOEN’. Dit programma heeft als doel burgerinitiatieven beter een plaats te geven en de gemeente en bewoners op gelijk niveau te laten samenwerken. Om het effect van dit nieuwe beleid in een paar uur zichtbaar te krijgen werden we op pad gestuurd voor een mini-onderzoek.
Nu heb ik voor de zomer de mogelijkheid gehad om bij de gemeente Hilversum een onderzoek te doen naar bijna hetzelfde onderwerp. In Hilversum heet het anders, maar ook in onze gemeente is de lokale overheid druk bezig om het gemeentehuis “binnenstebuiten” te keren. In Hilversum wil de gemeente hiermee de buurten sterker maken door eigen initiatieven van buurtbewoners te ondersteunen en daarin ook samen te werken. In het coalitieakkoord is hieraan een hoofdstuk gewijd en zijn de plannen kenbaar gemaakt.
Tijdens het onderzoek hebben we (een medestudent en ik) natuurlijk ook gekeken naar soortgelijke projecten bij andere gemeenten. Het blijkt dat door heel Nederland dit ‘nieuwe werken’ bij de overheid een breed gedragen beleid is. Ook vele politieke partijen staan erachter.
Dat is niet alleen erg mooi, maar ook bijzonder. Het nieuwe beleid is immers een tamelijk liberale gedachte. Het doel is namelijk niet alleen bewonersinitiatieven te ondersteunen, maar deze ook door bewoners zelf (gedeeltelijk) uit te laten voeren. Meer verantwoordelijkheid nemen voor je eigen omgeving. In Hilversum zien we dit onder andere al gebeuren in de Hilversumse Meent. In die wijk hebben de bewoners een eigen vervoersdienst opgezet naar het centrum. Of de Geuzenbuurt waar een groep het initiatief heeft genomen om zelf een deel van de groenvoorziening op zich te nemen.
De overheid moet hierbij vanzelfsprekend uitgaan van de zelfredzaamheid van bewoners. Zo kwam ik in mijn onderzoek een PvdA (!) wethouder tegen die toch echt zei dat de buurtbewoners niet langer alleen naar de overheid moeten kijken als er iets gedaan moet worden, maar vooral ook naar elkaar. In het onderzoek dat wij deden in Hilversum bleek vooral dat de gemeente ondersteuner moet zijn, en niet in alles meer de uitvoerder.
In veel gemeenten wordt gewerkt aan een kleinere overheid, en meer zelfredzaamheid van inwoners. Ik vind het positief om te zien dat wat onze partij al jaren weet, nu ook door anderen begrepen wordt.
Gerard Ekelmans