Het is nog vroeg in het jaar. Veel te vroeg eigenlijk om al fundamentele discussies te voeren over het huishoudboekje van Hilversum. Immers, dit soort discussies hoort thuis in de zomer (bij de kadernota) of in het najaar (bij de begroting). Nu is het tijd te genieten van de nadagen van de winter en de eerste ontluikende krokussen. In het gras tussen de krokussen schuilt evenwel een stevige adder. Want hoewel het beheer van Hilversums financiën nog geen hoofdstedelijke proporties aan heeft genomen, zijn deze wel op een hellend vlak beland. En daar maak ik me steeds meer zorgen over.

Aan ambities is bij zowel college als raad geen gebrek. Plannen en nieuwe initiatieven om Hilversum mooier, groener en leefbaarder te maken zijn bijna wekelijks aan de orde. Nu is dit natuurlijk prachtig, maar in de regel hebben de meeste plannen één groot nadeel: ze kosten geld. Veel geld soms. Nu hoeft dat niet per se een probleem te zijn want we hebben in Hilversum een forse begroting, met veel geld om te verdelen over oude en nieuwe ideeën.

Cruciaal uitgangspunt hierbij: ervoor zorgen dat je niet meer uitgeeft dan je binnenkrijgt. Van belang is natuurlijk wel, dat bij nieuwe plannen keuzes gemaakt moeten worden over wat je met bestaande plannen doet. Want als je al deze plannen uitvoert zonder geld vrij te maken, lopen de tekorten razendsnel op. De afgelopen tijd gaat het hier in toenemende mate mis en is sprake van een snel groeiende lijst met ongedekte plannen.

Daarnaast zijn er ook tegenvallers op lopende projecten. Zo is er de grote overschrijving op het crematorium, de tekorten in de uitvoering van de participatiewet, het grote exploitatietekort bij poppodium De Vorstin, het oplossen van het geschil met UPC, noem maar op. Het gaat hier voor de duidelijkheid niet om een paar ton, maar om vele miljoenen. Het college heeft ook bij deze kostenposten geen keuzes gemaakt in de begroting, maar alles ten laste van het resultaat gebracht. Gevolg: de tekorten van Hilversum lopen op, de schuldreductie wordt ernstig beperkt.

Nu zou je deze houding makkelijk aan kunnen nemen als het geld tegen de plinten klotst, maar in die luxepositie verkeert Hilversum geenszins. Om alleen al de plannen uit het collegeakkoord te kunnen betalen heeft het college zichzelf een bezuinigingsopgave opgelegd oplopend tot 5 miljoen euro. Het invullen van deze bezuinigingen laat tot nu toe echter nauwelijks resultaten zien.

In plaats van pas op de plaats te maken, is het in deze context des te vreemder dat ondanks alle tekorten en niet gerealiseerde bezuinigingen, er toch steeds opnieuw allerlei extra nieuwe plannen vanuit het college komen. Een doorgang bij de oude haven, een proef met een basisinkomen: steeds weer nieuwe ideeën, steeds geen dekking.

We hebben hier als Gemeenteraad ook zelf een verantwoordelijkheid. Kritisch blijven op ongedekte voorstellen blijft essentieel en met het indienen van initiatieven waar niet over de dekking is nagedacht, dragen we natuurlijk zelf ook niet bij aan een financieel gezond Hilversum.

Wethouder Jaeger is groot voorvechter van het opschonen van de begroting: al het niet uitgegeven en opgepotte geld (de befaamde ‘beukennoten’) eruit halen om zo een veel beter beeld te hebben hoeveel bestedingsruimte er echt is. Ik sluit me helemaal bij dat streven aan. Maar pas als deze opschoonactie klaar is en er daadwerkelijke ruimte ontstaat voor nieuwe plannen, kun je die ook ten uitvoer brengen. Dat is nu nog allerminst het geval.

We zijn nu twee jaar onderweg in deze collegeperiode en de ambitie van het college is nog steeds bewonderenswaardig groot. De financiële discipline lijkt echter langzaamaan zoek. In Amsterdam is deze week een groot en tamelijk vernietigend rapport over het beheer van de gemeentelijke financiën gepubliceerd.

Ik hoop van harte dat de Hilversumse politiek de ingetreden financiële wankelmoedigheid snel kan afschudden. Want het zou pijnlijk zijn als we over een paar jaar vergelijkbare conclusies over Hilversum moeten trekken. Laten we het adagium ‘geen dekking, geen plan’ afstoffen en in ere herstellen.

Arno Scheepers