1 november 2021. De Regio is een bedrijf dat we met Blaricum, Gooise Meren, Huizen, Laren, Weesp en Wijdemeren zelf opgericht hebben. Eemnes doet (deels) ook mee maar is geen volwaardig lid. We zijn er ook zelf de baas van; de Regio, dat zijn wij! In het Algemeen Bestuur van de Regio zitten immers wethouders van gemeenten uit onze Gooi- en Vechtstreek, en de voorzitter van het bestuur is onze eigen burgemeester. De Regio voert taken uit, die je beter samen kunt doen dan als gemeente alleen. Denk daarbij aan het ophalen van huisvuil. Het is natuurlijk onzin om alle gemeenten een eigen park met vuilniswagens aan te laten houden. Dat kan je echt beter met z’n allen doen. Dit levert – als het goed is – schaalvoordeel op.
Goed verhaal toch?
Is het ook! Maar ik zou er niet een stukje aan wijden als er ook wat te verbeteren valt natuurlijk. De weeffout in de opgetuigde constructie is namelijk dat het best moeilijk blijkt de Regio bij te sturen. Als de Regio een plan heeft, moeten acht gemeenteraden dat goedkeuren. Hoewel… vijf is eigenlijk genoeg zou je denken, want dan is er een meerderheid. Maar dat is dan ook weer gek, want deelnemende gemeente Laren heeft ± 11.500 inwoners, en Hilversum ruim 90.000 inwoners. Dus dat zit dan een beetje scheef. Daarnaast is helemaal niet zo dat “de meeste stemmen gelden” in de Regio. Omdat er geen formele democratische legitimiteit geregeld is, is het eigenlijk een raadsel hoe besluiten nu precies genomen worden.
Democratische legitimiteit
Het woord zegt het al; democratische legitimiteit zorgt ervoor, dat een plan alleen goedgekeurd kan worden als een meerderheid van de kiezers het er mee eens. In Nederland zijn kiezers vertegenwoordigd door politici in de Tweede Kamer, de Provinciale Staten, het algemeen bestuur van de Waterschappen en op gemeenteniveau is dat de Gemeenteraad. U ziet het al; in dit lijstje ontbreekt iets wat lijkt op een Regio.
Hoe werkt dat dan?
Als er een plan uit de regio komt, zoals bijvoorbeeld het stoppen met het inzamelen van oud papier en karton met verenigingen, dat schrijft de Regio dat keurig op in de begroting. Die begroting wordt aan alle acht gemeenteraden aangeboden. Als alle acht gemeenteraden er gewoon mee instemmen is er geen probleem. Het gedoe begint op het moment dat ze het er niet mee eens zijn. Want dan wordt de Regio overladen met acht – vaak verschillende – brieven van al die gemeenteraden (de “zienswijzen”) en moeten ze daar maar chocola van zien te ze maken. En als de bewoordingen die die gemeenten gebruiken in hun zienswijzen niet exact gelijk zijn dan is het voor de Regio haast ondoenlijk om er een besluit van te maken waar iedereen mee kan instemmen. En zo kan het komen dat de mening van Gooise Meren en Hilversum, die samen een duidelijke meerderheid hebben als je kijkt naar het aantal inwoners, terzijde geschoven wordt.
Voor niemand leuk
Deze manier van werken is voor niemand leuk. Niet voor het algemeen en dagelijks bestuur van de Regio, en niet voor de – her en der inmiddels behoorlijk gefrustreerde – gemeenteraden. We merken steeds vaker dat de Regio een kant op gaat die we niet willen en bijsturen kunnen we dan niet goed. En ik snap ook wel dat het voor de Regio enorm ingewikkeld is om een rode draad te ontdekken in de zienswijzen die opgestuurd worden door de gemeenten.
Wat is dan de oplossing?
Een alles-in-1 oplossing kan ik zo snel niet bedenken, maar er zijn wel wat dingen die we beter kunnen doen. Zo moeten we veel meer werk gaan maken van de besluitvorming in regionaal verband, te beginnen met het oprichten van een Regionale Griffie of een ander orgaan wat centraal besluitvorming gaat ondersteunen en coördineren. Op deze afdeling werken mensen die als opdracht hebben de Raden te helpen met het in lijn krijgen van hun zienswijzen, moties en amendementen zodat we appels met appels kunnen vergelijken. Hier zijn al tools voor; bij het vaststellen van de Regionale Energie Strategie heeft de RES Regiegroep Noord-Holland daarvoor een mooie tool beschikbaar gesteld die alle verschillende partijen goed hielp zicht te krijgen op alle ingediende moties en amendementen. Zo iets moet de Regio ook aanbieden, gecoördineerd door de griffie.
Daarnaast moet het algemeen bestuur de mening van de gemeenteraden gaan wegen op basis van het aantal inwoners. Met een formele vaststemming dus.
Voor deze oplossingen is medewerking nodig van de Regio, maar net zo goed van de Raden. En coördinatie, maar … wie dan? Om een begin te maken hebben de leden van de Hilversumse VVD de volgende punten in het verkiezingsprogramma vastgelegd:
- Het functioneren van de Regio Gooi- en Vechtstreek wordt geëvalueerd met speciale aandacht voor de bestuurbaarheid (democratische legitimatie).
- Hilversum maakt zich sterk voor het, op korte termijn, oprichten van een regionale Griffie om de regionale besluitvorming te ondersteunen.
- Het uitgangspunt is dat de Regio Gooi- en Vechtstreek niet verder wordt uitgebreid met meer aandachtsgebieden en/of inbestedingen. De Regio blijft een uitvoeringsorganisatie. Beleid wordt uitsluitend door de afzonderlijke gemeenten gemaakt.
Hidde Fennema
Raadsfractie VVD
06 – 41 389 404 | hiddefennema@vvdhilversum.nl