Deze week vergadert de commissie Samenleving van de Hilversumse gemeenteraad over de financiële kant van het sociaal domein, jargon voor de diverse zorgtaken die in 2015 vanuit Den Haag naar de gemeenten zijn overgeheveld. De VVD is geschrokken van de financiële stand van zaken en maakt zich grote zorgen over de beheersing van de kosten die samenhangen met het sociaal domein, in totaal ruim 40 miljoen euro.
De zorgen van de VVD hebben betrekking op een aantal zaken. Het eerste punt van zorg betreft de kosten van de participatiewet, de wet die beoogt zo veel mogelijk mensen vanuit de ‘klassieke’ sociale werkvoorziening naar een reguliere baan te helpen. Verantwoordelijk wethouder Klamer heeft zijn plannen hiervoor naar de raad gestuurd en wat blijkt: tot en met 2019 is er sprake van een structureel tekort van in totaal bijna 11 miljoen euro (!) op dit onderdeel. Laat er geen misverstand over bestaan: de VVD fractie begrijpt heel goed dat het een bijzonder lastige opgave is een dusdanig ingrijpende hervorming door te voeren en snapt echt wel dat hier sprake kan zijn van enige kostenoverschrijding. Dit bedrag is echter enorm. Wat evenwel het meest schokkend is, is het feit dat er geen enkele oplossing wordt aangedragen om het tekort op te lossen. In plaats van verdere hervormingen aan te kondigen om binnen het budget te blijven (in het collegeakkoord is namelijk afgesproken dat de taken binnen het sociaal domein uit te voeren voor de vanuit Den Haag ontvangen budgeten), stelt de wethouder voor het totale tekort maar ten laste te brengen van de reserve sociaal domein. Dit voorstel is om drie redenen voor de VVD onacceptabel: in de eerste plaats omdat deze reserve bedoeld is de invoeringseffecten van het sociaal domein op te vangen. Met andere woorden: ervoor zorgen dat kwetsbare mensen in Hilversum niet tussen wal en schip raken en niet om gaten in de begroting mee te dichten. Ten tweede is het zeer onverstandig structurele tekorten te dichten met tijdelijke middelen. Daarmee worden de problemen niet opgelost, maar doorgeschoven. Tot slot bedraagt deze reserve, waar bovendien al een deel van is uitgegeven, in totaal maar 8,1 miljoen euro. Los van de onwenselijkheid van het dekken van structurele tekorten met incidentele middelen, verbaast het de VVD enorm dat niemand de rekensom heeft gemaakt dat een tekort van 11 miljoen überhaupt niet met een reserve van 8 miljoen gedekt kan worden.
Maar er gaat meer mis. De verbouwing van de huisvesting van het sociaal plein aan de Wilhelminastraat heeft 120.000 euro méér gekost dan begroot, een overschrijding van bijna 20%. Dat de raad pas geïnformeerd wordt als de overschrijding reeds een voldongen feit is, is spijtig. Tegelijkertijd vraagt wethouder Van der Want alvast om een werkbudget van 300.000 euro voor de transformatie (de meer vraaggerichte benadering) van het sociaal domein. Hij geeft weliswaar toe nog geen concrete plannen te hebben, maar belooft “uiterst zorgvuldig met de besteding te zullen omgaan”. De VVD fractie hoopt vurig dat zorgvuldige besteding de standaard is in Hilversum en vindt een dergelijk argument om middelen te verkrijgen zonder achterliggend plan dan ook tamelijk vreemd. Tot slot worden, in weerwil met de intentie van de wethouder financiën, binnen het sociaal domein diverse potjes (de inmiddels befaamde ‘beukennoten’) gevormd. Ook hier geldt: als er geen plan is, kunnen de middelen terug naar de algemene reserve.
Deze opsomming maakt helaas duidelijk dat geen sprake is van incidenten. De financiële sturing en beheersing binnen het sociaal domein lijkt ernstig tekort te schieten en dat baart de VVD zorgen. De VVD zal in de commissie de verantwoordelijk wethouders dan ook vragen de stukken terug te nemen en opnieuw te toetsen aan de financiële uitgangspunten die we in Hilversum hanteren. Daarnaast zal de VVD met klem aandringen op het dringend verbeteren van de financiële beheersing binnen het sociaal domein.
Arno Scheepers
